در مطلب منتشره در نشریه «مشرق»، چاپ ایران در ادامه گفته شده، ولی در جمله تضادهای عمده به سطح داخلی و خارجی مساله مواد مخدر افغانستان قرار دارد، به خاطریکه برای مبارزه با آن و تروریزم امریکا توانسته بر واردساختن قطعات نظامی ده ها کشور غربی به افغانستان دست یابد.
طبق گزارش اداره سازمان ملل متحد در باره مواد مخدر و جنایات، نسبت افزایش تجارت مواد مخدر هر سال تقریباً 100 هزار نفر میمیرند. قاچاق مواد مخدر همچنان تروریستان را ثروتمند می سازد و گروه های افراطی را تقویت میکند که صلح و امنیت مردم ملکی جهان را تهدید میکنند. در چنین وضع یگانه وسیله مبارزه با تولید و تجارت مواد مخدر افغانی بسیج مساعی تمام جامعه جهانی محسوب میشود.
بیش از 16 سال از آغاز مداخله چندین هزار نظامی دول خارجی به افغانستان سپری شده، اما، طبق معلومات رسمی و غیررسمی، سطح تولید و تجارت غیرقانونی مواد مخدر به مقایسه سال 2001 بیش از 100 برابر، از زمانیکه امریکا مبارزه با تریاک در افغانستان آغاز کرده، افزایش یافته است. در سال 2015 تولید مواد مخدر را در حدود 3300 تن تشکیل میداد، ولی در سال جاری، طبق احصائیه رسمی، این رقم به 4800 تن رسیده است. سطح کتلوی تولید و قاچاق مواد مخدره نه تنها مشکلات عظیم اجتماعی و سیاسی در خود افغانستان ایجاد میکنند، بلکه نگرانی دول منطقه، به ویژه ایران را، تقویت میکند که از این بیشتر از دیگران متضرر میشود.
افزایش تولید کاملاً پرمنفعت مواد مخدر در افغانستان قبلاً بعد از شکست حکومت حزب دموکراتیک خلک، یعنی در دوران رخ داد، وقتیکه عملاً فروپاشی ساختار دولتی این کشور صورت گرفت. در حال حاضر این مشکل باعث نگرانی جدی همسایگان افغانستان و تمام جامعه جهانی میگردد.
طالبان (سازمان ممنوع در فدراسیون روسیه — تبصره مدیریت مسوول) بعد از رسیدن به قدرت و تحکیم حاکمیت خود بر بخش اعظم خاک افغانستان در رابطه به تولید مواد مخدر به فکر اعتبار بین المللی خود افتادند.
حکومت طالبان به خاطر نشان دادن چهره شایسته خود، مسوولیت و توانایی در امر اداره افغانستان به جامعه جهانی و مقابله با فشار بین المللی در سال 2000 مصوبه راجع به ممنوعیت کشت خشخاش و تولید مواد مخدر صادر نمود. جالب اینکه، این مصوبه تولید مواد مخدر را بطور قابل ملاحظه کاهش داد.
ولی در سال 2001 امریکا، با استناد بر امتناع طالبان از سپردن اسامه بن لادن مظنون عمده به سازماندهی حملات تروریستی 11 سپتمبر، به بهانه مبارزه با تروریزم در افغانستان مداخله کردند. آنگاه تولید مواد مخدر در افغانستان یکبار دیگر شدیداً افزایش یافت. جالب اینکه، در طول همه این مدت کشورهای غربی فقط حالا به این توجه مبذول داشتند که تروریستان از مدرک تجارت مواد مخدر مفاد به دست می آورند.
در زمینه حضور نظامیان امریکا و ناتو در افغانستان با گذشت هر سال تولید مواد مخدر در خاک این کشور به سرعت زیاد افزایش می یابد. قابل یاداوری است که در بخش اعظم مناطق تولیدکننده مواد مخدر نیروهای انگلیسی و امریکایی مستقرند که وظیفه آنها، ظاهراً، مبارزه با مواد مخدر می باشد.
طبق گزارش دفتر سازمان ملل متحد در باره مبارزه با مواد مخدر در افغانستان، مرکز اساسی تولید مواد مخدر ولایت هلمند می باشد. طبق آمار موجود، 60% تمام مواد مخدر در همین ولایت تولید میشوند. قبل از خروج نیروهای خارجی در سال 2014 در منطقه شورابک ولایت هلمند بزرگترین پایگاه نیروهای انگلیسی — امریکایی اعمار شده بود. تولید بزرگ مقیاس مواد مخدر در جوار بزرگترین پایگاه نظامی خارجی در خاک افغانستان باعث بدگمانی شدید محافل سیاسی و اجتماعی در باره دست داشتن نظامیان خارجی در کشت خشخاش و قاچاق چنین مواد پردرآمد میگردد.
در سال 2013 وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان اعلام داشت که در سال اخیر در کشور 5500 تن مواد مخدر تولید شده بود و در سال بعد سطح تولید به 6400 تن رسیده بود. در ولایت هلمند در 100 هزار هکتار زمین خشخاش کشت میشود. در سال 2015، یعنی بعد از خروج نیروهای امریکایی و کاهش قطعات ناتو و تشکیل حکومت وحدت ملی، حجم تولید مواد مخدر را در افغانستان 3200 تن تشکیل داده بود. در سال 2016 این رقم به 4800 تن رسید. باوجود این، در وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان و نمایندگی سازمان ملل متحد در کابل بعد از اعلان استراتیژی نو امریکا در افغانستان اعلام داشتند که در سال 2017 در 328000 هکتار زمین خشخاش کشت میشود که به اندازه 63%، نسبت به سال گذشته بیشتر است.
بیشترین مزارع خشخاش در ولایات هلمند، قندهار و روزگان، جای که نیروهای خارجی مستقرند، وجود دارند. دهقانان محلی میگویند که طی 24 ساعت در این ولایات هلیکوپترها و طیارات بر زمین فرود می آیند، در آنها مواد مخدر بار میکنند و بعداً به جهت نامعلوم پرواز میکنند.
گفته میشوند که امریکایان مزارع خشخاش را در افغانستان بصورت منظم افزایش میدهند. خارجیان این کار را در هلمند در سال 1985 آغاز کرده بودند، ولی با حمایت آنها تولید با شدت تمام در حال حاضر نیز دوام دارد.
کارشناسان افغان میگویند که خارجیان، به ویژه امریکایان، از تولید و تجارت غیرقانونی مواد مخدر در افغانستان مفاد به دست می آورند. اگر امریکایان و نظامیان دیگر ناتو در تجارت مواد مخدر دست نمی داشتند، پس در این صورت مواد مخدر تولیدشده در افغانستان به اروپا نمی رسید، به خاطریکه ارسال مواد مخدر به آنجا با چنین مقیاس از توان قاچاقچیان محلی خارجی می باشد. برای حمل و نقل کالای ممنوع، بشمول مواد مخدر، طیارات ترانسپورت نظامی که از سرحدات افغانستان بدون تلاشی و کنترول عبور میکنند، استفاده میشود.
تا به حال 17 سال از توسعه منظم مزارع خشخاش سپری شده، ولی امریکا و ناتو فقط حالا، چند ماه قبل، اعلام داشته که جداً قصد دارند به مواد مخدر مبارزه نمایند و حتی به این ارتباط بر مناطق که در آنها گویا کارخانجات تولید مواد مخدر وجود داشتند، یک سلسله ضربات هوایی انجام داده اند.
طوریکه تجارب گذشته نشان میدهند، ایالات متحده از هر اقدام حد اقل دو منفعت بدست می آورد. پلان مشابه واشنگتن به بسیار خوبی در افغانستان تحقق یافته است. این کشور آسیایی مزارع بسیار بزرگ خشخاش دارد که بصورت شرطی به دو بخش تقسیم شده اند. بخش اول تحت کنترول طالبان قرار دارد. واقعیت اینست که بعد از مداخله نیروهای امریکا، طالبان به کشت خشخاش اجازه دادند و از آن با تمام امکانات جهت تمویل مخارج خود حمایت میکنند و حتی به دهاقین بصورت مستقیم و غیرمستقیم کریدیت ها میدهند. بخش دیگر مزارع خشخاش در مناطق قرار دارند که در آنها فعالیت های محاربوی جریان دارند و یا نیروهای خارجی آنها را کنترول میکنند. حکومت افغانستان این مناطق را اداره کرده نمی تواند و یا اصلاً راجع به وضع فاجعه بار که در آنجا وجود دارد، بصورت علنی صحبت نمی کند.
شرایط کشت خشخاش در هردو منطقه از همدیگر تفاوت زیادی ندارند، به خاطریکه در همه جا مواد مخدر اکثراً به حمایت گروه های مافیایی خارجی، تروریستان و نظامیان خارجی تولید میشوند و مسیر ترافیک مواد مخدر از طریق چند مسیر معین عبور میکند. صحبت بر سر صادرات خوب معلوم به بخش های مختلف اروپا از طریق خلیج فارس، به هند و کشورهای اطراف آن از طریق پاکستان و همچنان انتقالات هوایی از طریق میدان های هوایی نظامی که تحت کنترول نیروهای امریکایی در ولایات مختلف افغانستان قرار دارند، مطرح می باشد.
امریکا، با کسب 50 تا 100 میلیارد دالر مفاد از تجارت مواد مخدر افغانی، به آرامی بحرانات در کشورهای اسلامی را اداره میکند، از تروریستان حمایت مینماید و حکومت های که مورد پسند آنها نیستند، در کشورهای اسلامی سرنگون می سازد.
وضع در حال حاضر به اندازه وخیم شده که سهم افغانستان در تولید جهانی مواد مخدره به 93% رسیده و خشخاش در این کشور تقریباً در همه جا کشت میشود. در عین حال برخی رهبران محلی و ماموران دولتی نیز در تجارت مواد مخدر دست دارند. گروه های تروریستی نیز مصروف تجارت مواد مخدر می باشند.
نمایندگان رسمی روسیه بارها فعالیت های امریکا و نیروهای ایتلافی را در افغانستان، منجمله نسبت اختیارنمودن خاموشی در باره تولید مواد مخدر و حمایت آنها از تولید و قاچاق مواد مخدر، انتقاد نموده و در باره امتناع امریکا و ناتو از مبارزه با این شر اظهار شک و تردید نموده اند.
این سوال مطرح میشود که تا به کی افغانان و ملل دیگر کشورهای منطقه قصد تحمل عواقب فاجعه بار تجارت مواد مخدر دارند؟ پاسخ به این سوال روشن است. اوضاع تا وقتی تغییر نخواهد کرد، تا امریکا از تولید و تجارت مواد مخدر افغانی نفع می برد و مخارج خود را به حساب آن جبران میکند. از قرار معلوم، کشورهای منطقه، به ویژه آنهایی که بیشتر از دیگران با عواقب فاجعه بار تجارت مواد مخدر روبرو میشوند، باید در عمل جهت مبارزه با تجارت غیرقانونی مواد مخدر باهم متحد شوند. در غیر این صورت ما در آینده نمی توانیم کاهش صادرات مواد سمی افغانی را انتظار داشته باشیم.
